Bu yazımızda “ iş planı” nasıl hazırlanır nelere dikkat etmek gerekir konularında açıklamalar yapılmıştır.
İş planını TKDK web sayfasından indirip yazmaya başlamadan önce aşağıdaki çalışmanın yapılması iş planının hazırlanmasında kolaylık sağlayacaktır.
Yatırımcı/danışman, yatırımcının konumuna uygun olabilecek proje konusunu belirledikten sonra aşağıdaki gibi bir çalışma yapılmalıdır. Bu çalışma hem daha sonra bölümler halinde iş planına aktarılabilecek hem de projenin uygulanabilirliği ve yatırım maliyeti konusunda ön bilgi edinilmesini sağlayacaktır.
Projenin Hedefleri:
Proje hedefleri makro ve mikro ölçekte belirtilmelidir. Makro ölçekten kasıt projenin ulusal anlamda hangi genel soruna katkıda bulunacağı, mikro anlamda ise bu projenin hangi hedefleri olduğu, bulunulan duruma göre neyi değiştireceğinin belirtilmesi gerekir. Tanımlanan hedefler gerçekçi, ulaşılabilir, projeye özgü olmalı ve uygulama süresi açıkça belirtilmiş olmalıdır.
Başlangıç Durumunun tanımlanması
Proje sahibinin geçmişteki ticari/sına bir faaliyeti varsa faaliyetleri, ürettiği ürünler/hizmetler, bunları kimlere sattığı, hammadde aldığı yerler, alış satış vadeleri, varlıkları, finansal durumu, aldığı krediler ve ödeme durumu gibi konuların belirtilmesi gerekir. Bu bölüm, proje sahibinin bu projeyi gerçekleştirebilecek imkanlara sahip olduğunu göstermelidir. Burada projenin bir anlamda gerekçesi oluşturulmalıdır
Hedeflenen durumun tanımlanması,
Bu bölümde yapılmak istenen projeyle ilgili olarak belirtilen hedeflerin ayrıntılı açıklamaları yapılmalıdır. Değiştirilmek istenen nedir, nasıl yapılacaktır ve nereye ulaşılacaktır. Ulaşmayı hedeflediğimiz noktada
Gerekli yatırımlar (ekipman, makine vs.):
Öncelikle yapılacak yatırım/yapılmak istenen proje için uygun bir proses belirlenmelidir. Üretim prosesi veya iş akışı bir şema olarak madde balansı ile birlikte (her aşamada giren çıkan, miktar olarak) açıkça sunulmalıdır.
Yapılacak yatırımın belirlenen hedeflere ulaşması için gerekli olan makine-ekipman (kapasite ve adetleri, ne için kullanıldığı, birim fiyatları), inşaat projesi ve keşfi, yazılım vs. belirtilmelidir. Bütün bunlar birbiriyle uyumlu olmalıdır. Bir üretim prosesinde kapasitenin seçilen makinalarla uyumlu olması, atıl kapasite veya darboğaz yaratacak bir durum olmaması gerekir. İşletmenin verimliliğinin düşmesi bir yana projenin reddine neden olabilir.
Proje uygulaması için zaman çizelgesi:
Projenin uygulama aşamasındaki faaliyetlerin belirlenerek alt başlıklar halinde sıralanması, hangi işin ne kadar zamanda yapılacağının belirtilmesidir. Örneğin inşaat işleri için sadece inşaat demek yeterli olmayacak, inşaatın beton, elektrik,tesisat vs. gibi ayrılması gerekmektedir.Burada birinci ay, ikinci ay gibi ifadeler kullanılmalıdır. Projenin hangi ayda uygulamaya geçeceği bilinmeyebilir. Önemli olan kaç ayda başlayıp tamamlanacağıdır.
6. Projenin kapsamı (Pazar durumu):
Projenin üreteceği ürünlerin/hizmetlerin pazarlanması konusunda ;
Rakiplerin analiz edilmesi; Üretilecek ürün/hizmet aynı yörede kimler tarafından üretiliyor, ülke genelinde rakipler kimler, mümkünse kapasiteleri verilmelidir. Siz onlarla nasıl rekabet edeceksiniz. Rakipleriniz nasıl satış yapıyor, dağıtım-pazarlama ağları var mı, marka olmuşlar mı? Biz marka olacakmıyız böyle bir hedefimiz var mı?
Arz/talep durumu; Üretilen ürün / hizmet için yöresel ve ulusal eğer ulaşılabiliyorsa dünyadaki arz/ talep durumunun incelenmesi, varsa geleceğe yönelik tahminler vs. bilgilerinin anlatılmasıdır.
Müşteri kitlemiz kim olacak; Biz ürün / hizmetimizi toplumun hangi kesimine sunacağız. Gelir açısından, demografik açıdan vs. Neden böyle bir tercih yapıyoruz gibi konuların yanında nasıl bir satış sistemi kuracağız?
Biz nasıl farklı olacağız! Fiyat mı? kalite mi? Dağıtım ağınızın etkinliği mi? Pazara yakınlık mı? Yeni veya farklı bir ürünle mi rekabet edeceksiniz? Markalaşma gibi konularda açıklamaları kapsar.
(Bu bölümde projenin SWOT analizi yapılabilir.)
İş Planı Yazımı
Aşağıda iş planı yazımı ile ilgili bazı kritik noktalara değinilmiştir. Detaylı bir anlatım birkaç günlük bir eğitim programının konusu olabilir.
İş Planı formatı B1, 500.000 TL’ye kadar yatırım yapacak gerçek kişiler, B2 formatı ise tüzel kişiler ve uygun harcama tutarı toplamı 500.000 TL üzerinde olan gerçek kişilerin yapacağı başvurular için geçerlidir. Yatırımcı durumuna uygun formatı bilgisayardan indirdikten sonra önce kişisel bilgilerini veya tüzel kişi bilgilerini doldurmalıdır. Yukarda yapılan açıklamalar iş planının kuramsal bölümünün temelini oluşturur. Bunlar olduğu gibi iş planının ilgili bölümüne aktarılmalıdır
Mevcut faaliyetlerin aynı konuda olması gerekmez. Başka konulardaki faaliyetlerin eğer varsa, ilgili başlık altında belirtilmesi gerekir.
Yatırımcı; varlıklarını, finansal imkanlarını borç ve alacaklarını açıkça belirtmelidir.
Zorunlu olmamakla birlikte öz kaynakların belgelendirilmesinde fayda vardır.
Bunlar yatırımcının projeyi gerçekleştirmesi ve sürdürebilirliği sağlayacağı konusunda olumlu izlenim verecektir.
Yatırım için alınıyorsa kredi veya ortaklardan alınacak borçların nasıl ödeneceği ve sermaye artırımı yoluna mı gidileceği belirtilmelidir.
Mali tablolar düzenlenirken sabit fiyatlar kullanılmalıdır. İnşaat maliyetleri (inşaat keşif) Bayındırlık Birim Fiyatları dikkate alınarak hesaplanmalıdır. Bayındırlık birim fiyatı olmayan kalemler uygun maliyet olarak kabul edilmemektedir. İş planında kullanılacak hizmet alımı, görünürlük, makine ve inşaat fiyatları yapılacak ihale sonucunda alınan en düşük fiyatlardır. Eğer bir malın alternatifi yoksa ve tek yerden fiyat alınmışsa bunun belgelendirilmesi gerekir.
Sonuç itibariyle iş planı yazımına başlamadan önce yatırım maliyetlerinin, hammadde alım- mamul satış fiyatları ve vadelerinin, alınacak kredi veya borçların vade ve faizlerinin belli olması gerekir ki iş planının mali tablolar bölümü hazırlanabilsin. Öncelikle “Toplam yatırım Bütçesi ve Finansal Kaynaklar” tablosunu hazırlanması gerekir. Burada belirtilmesi gereken önemli noktalardan biri tesisin kurulacağı arsa var olsa bile diğer giderler bölümünde bir değer olarak ifade edilmelidir. Diğer bir husus da işletme sermayesinin ilgili tablosunda hesaplanması gerekir.
Finansal hesaplar yapıldığında sistem proje için “Evet” diyorsa bu yatırım yapılabilir anlamına gelir aksi halde proje uygun değildir. Ancak her evet o projenin kabul edileceği anlamına gelmez.
Bu yazıda kısa notlar halinde IPARD projesi iş planı yazımında dikkat edilecek konulara değinildi. Proje için gerekli evraklar, ihalelerin yapılması ve ödemelerle ilgili konular ayrıca bilgi edinilmesi gereken hususlardır. Biraz zor gibi görünse de IPARD’a proje hazırlamak gerçekte hiç de öyle değildir. İstenen belgeler zaten Ipard kapsamındaki yatırımları öz sermayenizle de yapsanız hazırlamanız gereken belgelerdir.
Not: sorularınızı telefon veya mail ile sorabilirsiniz e-mail: [email protected], Gsm: 0532 734 39 91