Bilindiği üzere kooperatifler IPARD programından faydalanamamaktadır. Bunun tartışması şüphesiz farklı ortamlarda yapılmış ve uygulama böyle olmuştur.
Dolayısıyla tartışmak yersizdir. Kooperatif şirketleri ise proje teklifi verebilirler. Ancak “LEADER” projesinde kooperatif temsilcilerinin yerel stratejilerin belirlenmesinde önemli katkıları olabilir. Bu nedenle il bazında kurulacak olan yapıların(Yerel Eylem Grupları) içinde yer alınmasında fayda vardır. YEG’ları Yerel Kalkınma Stratejilerini oluşturmakla yükümlü olacakları için kooperatiflerin bu oluşumlarda aktif katılımları yanında strateji oluşturmada görüşlerini ortaya koymaları yerel kalkınma açısından önemlidir. Unutulmaması gereken kalkınma, her ne kadar kavramlar artık sınırlarını aşmış olsa da, yerelden başlayıp bölgesele ve ulusal kalkınmaya doğru giden dalgalar gibidir. Bu konuda ilerde daha detaylı açıklamalar bu sütunda yapılacaktır. Kalkınma Ajansları ise esas olarak bölgesel planlar hazırlamak, gelişme stratejileri ve yatırım ortamı analizi yapmak ve bu çerçevede imalat, turizm, tarıma dayalı sanayi vs. yatırımlara destek vermektedir. Tarım yönüyle bakıldığında Kalkınma Ajansları birincil ürüne değil, birincil ürünlerin işlenmesine destek vermektedir. Ajansların tarımla ilgili destekleri, tarım altyapısı ile ilgili konularda araştırma çalışmalarını içermekte, ya Teknik Destek ya da Doğrudan Faaliyet Desteği kapsamında gerçekleşmektedir.
Bir başka destek programı da Ziraat Bankasınca Tarım ve hayvancılık konularında uyguladığı düşük faiz uygulamasıdır.
IPARD programına dönersek, 2013 yılı sonunda bitecek olan bu uygulama istenen düzeyde talep yaratamamıştır. Bunun nedenleri konusunda daha önceki yazılarımızda bazı konuları gündeme getirmiştik. Bu sene içerisinde ilgili Bakanlığın yürüttüğü bir proje kapsamında konular tüm detaylarıyla masaya yatırılmış ve tartışılmıştır. Köy Koop adına katıldığımız bu proje uygulamasında (kamu ve STK temisilcileri, AB Komisyon temsilcisi, AB uzmanları katılımıyla gerçekleşmiş olan eşleştirme projesi) sorunlar ve çözümler konularında yaklaşımlar “Proje Çıktısı” olarak yetkililerce mutlaka değerlendirilecektir. Bizim mutlaka olmalı diyeceğimiz birkaç husus ise şunlardır;
1. Ödemeler yatırım yapıldıktan sonra yapılmaktadır. Oysa ülkemiz sermayenin bol ve maliyetinin düşük olduğu bir para piyasasına sahip değildir. Yatırımcı yüz binlerce TL yatırım yapıp yani parasını ödeyip daha sonra hibe miktarını tahsil edebilmektedir. Yatırım yapmak dünyanın her yerinde risk almak demektir. Öyleyse yatırımcıyı rahatlatmak gerekir. Bunun da yolu projede belirlenmiş olan taksit tutarının belirli bir yüzdesinin avans olarak sözleşme imzalandığında veya yatırım başladığında herhangi bir teminat karşılığı ödenmesidir.
2. Ulusal Programlar arasında daha iyi uyum sağlanması gereklidir. Aynı anda benzer hibe veya desteklerin ortaya çıkması yatırımcıyı kararsızlığa sevk etmekte, Ipard programında talebin istenen düzeyde olmasına engel teşkil etmektedir. Bu durumlarda farklı uygulamalara geçilmelidir. Mesela IPARD uygulama illerinde, diyelim ki süt sığırcılığı konusunda, Ziraat Bankası düşük faiz uygulaması 100 baş hayvanın üzerinde yatırım olursa uygulanır gibi şartlar konulabilir.
Kalkınma Ajansları için de aynı durum söz konusudur. Aynı anda aynı konuda destek uygulaması olabilmektedir.
3. Yatırımcı projesi ile ilgili zamanlamayı bilmek ister. Yani projesi ne zaman kabul edilecek ve işe başlayacak. Sürenin uzaması yatırımcıyı başka alana sevk eder. Doğaldır ki ayırdığı paranın bir maliyeti var ve bunu ne zaman kabul edileceğini bilmediği bir konu için tutmaz. Aksi halde bu kişi zaten yatırımcı diye tanımlanamaz.
Burada sadece bize göre çok önemli olan konulara temas edilmiştir. Şüphesiz bu kadar büyük kapsamlı bir projenin uygulanmasında zorluklar olacaktır. Tarım Bakanlığımız bu konularda çok yoğun çalışmalar yapmaktadır. Tanıtım, bilgilendirme ve danışmanların eğitimi konusunda Ipard illerinin tamamında eğitimler yapılmıştır. Şimdi de aksayan konular belirlenmiş ve kısa zamanda, yatırımcı lehine çözülmesi için çaba harcanmaktadır.